ძირითადი ტერმინები ფოტოგრაფიაში

ამ პოსტში ჩამოვთვლი და განვმარტავ ფოტოაპარატის ძირითად ტერმინებს რომელიც ჩემს წინა პოსტში გამოვიყენე (მაგ.: ჩამკეტი).

სენსორი

Nikon D40/D50/D70/D70s

დავიწყოთ სენსორიდან (ზოგი მატრიცასაც ეძახის ქართულად, ინგლისურად Image Sensor ან უბრალოდ Sensor).
ეს არის მოწყობილობა რომელშიც აღწევს სინათლის სხივები, შეღწეული სინათლის სხივები კი ჩაიწერება როგორც წესი თანამედროვე ციფრულ აპარატურაში მეხსიერების ბარათში.
დაიმახსოვრეთ, სენსორის მეგაპიქსელს არ მიანიჭოთ მეტი პრიორიტეტი ვიდრე სენსორის ზომას.

ჩამკეტი (ინგლისურად Shutter)

ეს არის მოწყობილობა რომელიც არის სენსორის შემდეგ და განსაზღვრავს დროს თუ რამდენი ხნის განმავლობაში შეაღწევს სინათლე სენსორში.
მაგალითად, ავირჩიეთ ჩამკეტის დროდ 1/10 წამი, ეს იმას ნიშნავს, რომ ჩამკეტი გაიღება 1/10 წამის განმავლობაში, სენსორი ჩაიწერს ინფორმაციას, ამ დროის გასვლის შემდეგ კი ჩამკეტი ჩაიკეტება - აღარ შეუშვებს სინათლეს სენსორთან და შეწყდება ინფორმაციის ჩაწერაც.

მარცხნივ გაღებულია ჩამკეტი, მარჯვნივ კი ჩაკეტილი

პირველი სურათი სწრაფი ჩამკეტის სისწრაფითაა გადაღებული,
მეორე შედარებით ნელით და მესამე კიდევ უფრო ნელით.

რაც უფრო დიდხანს იქნება ჩამკეტი ღია, მით მეტი სინათლე შევა სენსორში და მით უფრო კაშკაშა იქნება სურათი, რაც უფრო ნაკლები დროის განმავლობაში იქნება ჩამკეტი ღია - შესაბამისად სურათიც უფრო ბნელი იქნება. ეს ასევე ნიშნავს რომ თუ ჩამკეტი სწრაფი იქნება, სწრაფ მოძრაობას, როგორიცაა მაგალითად სპორტში, გაყინავს ანუ კადრში ობიექტი იქნება მკვეთრი.

არსებობს ჩამკეტის სისწრაფის შკალა: 1/1000 s 1/500 s 1/250 s 1/125 s 1/60 s 1/30 s 1/15 s 1/8 s 1/4 s 1/2 s 1 s
მოცემული შკალა მთელი საფეხურებითაა მოცემული, მაგრამ ფოტოაპარატში ხშირად გვხვდება 1/3 საფეხურებიც, მაგალითად 1/60s და 1/125s თქვენ ნახავთ 1/80 და 1/100s-ს.

დიაფრაგმა (ინგლისურად Aperture)

 ეს არის ხვრელი ლინზაში (ობიექტივში) რომელშიც გადის სინათლე და აღწევს სენსორამდე. ხშირად მას ინგლისურად მოიხსენიებენ როგორც F-stop და კამერაში არის მოცემული ასე: მაგალითად F/1.4.

რაც უფრო მეტია დიაფრაგმის რიცხვი, მით უფრო ჩაკეტილია დიაფრაგმა და მით უფრო ნაკლები სინათე აღწევს, შესაბამისად რაც უფრო ნაკლებია ეს რიცხვი მით უფრო გახსნილია ხვრელი, რაც უფრო გახსნილია ხვრელი მით უფრო დიდი ზომის და ძვირად ღირებული ოპტიკური შუშა სჭირდება მას.

დიაფრაგმის გახსნილობის დიაგრამა

ასევე უნდა გავითვალისწინოთ კიდევ ერთი რამ, რაც უფრო ჩაკეტილია დიაფრაგმა მით უფრო მეტი დეტალია ფოკუსში. მაგალითად:

პირველი სურათი გადაღებულია f/32-ზე,
მეორე სურათი კი f/5.6-ზე.

როგორც ვხედავთ რაც უფრო ნაკლებია დიაფრაგმის რიცხვი, მით ღიაა დიაფრაგმა და მეტი სინათლე შედის, ამასთან ერთად გადასაღები ობიექტის უკან სივრცე კიდევ უფრო ბუნდოვანია, ეს იმას ნიშნავს რომ მცირეა Depth of Field (ქართულად ფოკუსის სიღრმე, ამას მოგვიანებით განვიხილავთ დეტალურად).

საჭიროა ვიცოდეთ ასევე როგორ მოქმედებს დიაფრაგმა სურათზე, შემოგთავაზებთ შეჯამებას. ესე იგი დიაფრაგმა აკონტროლებს: რა რაოდენობის სინათლე აღწევს, ფოკუსის სიღრმეს, ობიექტივის სისწრაფეს, სიმკვეთრეს, ასევე კადრის გარშემო გამუქებას (როდესაც სრული ზომის სენსორზე ვიყენებთ პატარა ზომის სენსორისთვის გაკეთებულ ლინზას) და ქრომატული ცდომილება (Chromatic aberration ეს ასევე დამოკიდებულია ობიექტივის ხარისხზე).

პირველ სურათზე არ აღინიშნება ქრომატული ცდომილება,
მეორეზე კი ძლიერ შესამჩნევია.

დიაფრაგმის სტანდარტული შკალა ასეთია: ƒ/# 1.4 2 2.8 4 5.6 8 11 16 22 32
წარმოდგენლი შკალით დიაფრაგმა იზრდება თითო საფეხურით, მაგრამ როგორც წესი ფოტოაპარატებში გვხვდება მნიშვნელობები მთლიან საფეხურებს შორისაც, რომელიც როგორც წესი 1/3 საფეხურია. 
დიაფრაგმასთან პირდაპირ არის დაკავშირებული ფოკუსის სიღრმე (DOF), რომელსაც მომდევნო პოსტში განვიხილავთ.

ISO

ISO ეს პარამეტრი განსაზღვრავს თუ რამდენად მგრძნობიარეა სენსორი სინათლის მიმართ. ეს იმას ნიშნავს რომ რაც უფრო მეტია ISO მით უფრო მეტად მგრძნობიარე იქნება სენსორი სინათლის მიმართ ანუ გარკვეულ დროის მონაკვეთში როცა ჩამკეტი გახსნილია უფრო მეტ სინათლეს აღიქვამს.
მაგალითად ვიღებთ არც ისე კარგად განათებულ ადგილას და გვაქვს 1/80 წამი ჩამკეტის სიჩქარე, თუ ISO-ს გავზრდით სურათი უფრო კაშკაშა გამოვა. მაგრამ არ გეგონოთ რომ ამით ყველაფერი დამთავრდა, ISO-ს ზრდასთან ერთად იმატებს ციფრული ხმაურიც (Digital Noise)

პირველი სურათი ISO-100
მეორე სურათი ISO-3200

ISO-ს შკალა ასე გამოიყურება: 50 100 200 400 800 1600 3200
ესენიც ისევ მთელი საფეხურებია და შეიძლება შეგვხვდეს 1/3 საფეხურიანი შკალაც კამერებში, მაგალითად Nikon D3200-ს აქვს მხოლოდ ISO-ს მთელი საფეხურები.
ISO-ს მომატებისას და ასევე გრძელი ექსპოზიციის დროს, სენსორის ტემპერატურა იმატებს, ასევე იმატებს ხმაური სურათში, მოკლედ რომ ვთქვათ რაც უფრო ცხელია სენსორი, მით მეტია სურათში ხმაური.